Trú og Vantrú

Hvað er trú og hvað er vantrú? Hér er ein spurning lögð fram sem tvær og mun ég sem hér skrifa reyna að svara þeim báðum.

Fyrsta spurning: Hvað er trú?
Hugtak trúar er margbrotið orð sem lýsir trúuðum sem trúir á einn guð (sem nú á dögum er stundum kallaður „hinn æðri máttur“) og marga guði (stundum kallaðir sem „máttur, vald, orka eða einhver yfirnáttúrlegur kraftur eða vitund“ og þá skiptir engu hver sá er, bara ef trúað er á einhvern „mátt, vald, orku eða einhvern yfirnáttúrlegan kraft eða vitund“). Í fyrstu sést að talað er um einn guð, en síðan um marga guði. Þannig hver er hvað, er bara einn guð, eða eru þeir margir?

Til að skoða báðar hliðar, þarf að skoða orðatiltækið hver og hvað er „guð“? Og til að sjá út hvað átt er við með orðinu „guð“, þarf að fara í trúarrit biblíunnar til að sjá út hvað og hver þessi „guð“ er, því í þeim ritum er upphafið á orðinu „guð“ að finna, sem og hugtak þess hver hann er og hvað hann er.

Þannig í ritum biblíunnar er „guð“, í hebresku biblíunni kallaður „Alhym“ 1 Mós 1:1, sem og kemur frá hebresk uppruna „Aluh“ og „Al“, sem þýðir í breiðu hugtaki „dómari; hinn máttugi [sá sterki]; guðleg/ur og á tveimur stöðum eftir öðrum biblíu þýðingum getur það þýtt „fyrir guðunum (eða eins og grísk og latnesk þýðing gamla testamentisins orðar það „fyrir englunum“ Sálm 138:1 og aftarlega í sömu bók Sálm 8:6 (sem á sumum þýðingum byrjar á 8:5) vitnar „Þú lést hann verða litlu minni en Guð, [...]“ sem og Heb 2:6 nýja testamentisins vitnar „Skamma stund gjörðir þú hann englunum lægri. [...]“) sem átt er við í víðara samhengi „synir guðs“ 1 Mós 6:2; Job 1:6; 2:1 sem og ritningarnar kalla sem „englar guðs“ 1 Mós 28:12; 32:1 og í nýja testamentinu kallað sem „engla guðs“ Jóh 1:50-51. Enn hvað er „guð“ kallaður í nýja testamentinu? Uppruni þess er gríska orðið „theos“, sem þýðir, „guð, guðleg/ur og getur líka átt við guðir og þá átt við um aðra guði.“

Enn hvað kemur þetta trúnni við, eru ekki margir trúaðir, en þá ekki á einhvern guð? Jú, enn uppruni trúarinnar kemur frá að trúa einhverju. Þannig á hvað trúir maður? Sumir vilja segja „á sjálfa/n sig“ eða „skiptir engu, ég bara trúi“ eða „ég trúi á hið góða“ eða „ég trúi það besta sem lífið gefur“. En fyrir trú gamla testamentisins og hinu nýja, þá snerist trúin uppá að trúa hið ómögulega, ósýnilega og það sem þeir vitnuðu um, sem hinn eina sanna Guð. En nú á dögum vilja frekar margir trúa á það sem þeir kalla eitthvað og það skiptir engu hvað það er, sem og ritningarnar kalla sem fjölguða trú, sem og heimurinn nú á dögum er í vandræðum útaf og í miklum ruglingi yfir. Þannig hver er þessi eini Guð sem biblían talar svo mikið um, sem og heimurinn er í vandræðum útaf og í miklum ruglingi yfir?

Og til að svara þeirri spurningu, þarf að skilja spurningu númer tvö fyrir neðan til þess að fá svarið yfir þeirri spurningu, af hverju „heimurinn er í vandræðum útaf og í miklum ruglingi yfir“ orðinu Guð.

Önnur spurning: Hvað er vantrú?
Eins og ég skrifaði fyrir ofan, er heimurinn í vandræðum útaf og í miklum ruglingi yfir orðinu Guð. Af hverju? Jú, vantrúin er það sem veldur trú á Guði miklum vanda. Því eins og trúlausi þýðir, þá er það andstæða við guð, sem þýðir, það er enginn guð [eitthvað sem kallast andlegt] til. Enn orðið vantrú, þýðir að efast, ekki trúa og vilja ekki trúa [eins og þegar manneskja segir: „ég trúi engu, því ég vill ekki trúa því“].

En af hverju er vantrúnni kennt um þetta? Því í raun þá er það ekki vantrúnni að kenna að þeir trúa ekki á eitthvað sem kallast „guð“, heldur þeim sem hafa rangtúlkað orð ritningarinnar og afvegaleitt þá til þess að trúa því að það sé enginn guð yfir höfuð til. Því eins og ritningarnar vitna: „Reiði Guðs opinberast af himni yfir öllu guðleysi og rangsleitni þeirra manna, er kefja sannleikann með rangsleitni, • með því að það, er vitað verður um Guð, er augljóst á meðal þeirra. Guð hefur birt þeim það. • Því að hið ósýnilega eðli hans, bæði hans eilífi kraftur og guðdómleiki, er sýnilegt frá sköpun heimsins, með því að það verður skilið af verkum hans. Mennirnir eru því án afsökunar. • Þeir þekktu Guð, en hafa samt ekki vegsamað hann eins og Guð né þakkað honum, heldur hafa þeir gjörst hégómlegir í hugsunum sínum, og hið skynlausa hjarta þeirra hefur hjúpast myrkri. • Þeir þóttust vera vitrir, en urðu heimskingjar. • Þeir skiptu á vegsemd hins ódauðlega Guðs og myndum, sem líktust dauðlegum manni, fuglum, ferfætlingum og skriðkvikindum. Róm 1:18-24“.

Þannig útfrá þessum texta, var það „rangsleitni þeirra manna, er kefja sannleikann með rangsleitni“, sem sagt, „Þeir þekktu Guð, en hafa samt ekki vegsamað hann eins og Guð né þakkað honum“; því eins og Fyrsta Mósebók segir í byrjun biblíunnar „Í upphafi skapaði Guð himin og jörð. 1 Mós 1:1“ sem á þessu tímabili var trú á það að það var bara til einn guð og einn skapari, sem allt skapaði og gaf öllu því sem lifir, líf. Semsagt skapari og ein lífgjafi sem allt líf gaf. Enn hverjir eru þessir „Þeir þekktu Guð“ sem ritningin vitnar um, voru það vantrúaðir eða trúaðir? Því miður „trúaðir“, því þessi texti er ekki að tala um „vantrúaða“, heldur um þá sem „þekktu Guð“.

Þannig hver er guð?
Nú á dögum er orðið „guð“ óþekkjanlegt orð. Því á tímum gamla testamentisins var bara trúað á einn guð, enn nú á dögum eru til um tugþúsundir guðir sem enginn veit orðið lengur um hver er. Og þetta er það sem biblían varaði við, því eins og vitnað er „Því að hið ósýnilega eðli hans, bæði hans eilífi kraftur og guðdómleiki, er sýnilegt frá sköpun heimsins, með því að það verður skilið af verkum hans. Mennirnir eru því án afsökunar. Róm 1:19“ og annarstaðar „Guð talaði fyrrum oftsinnis og með mörgu móti til feðranna fyrir munn spámannanna. Heb 1:1“.
 
Þannig þegar Guð opinberaði sjálfan sig fyrir mönnum, gerði hann það „oftsinnis og með mörgu móti til feðranna fyrir munn spámannanna“ sem og helguðu líf sitt við það að kenna Guðs vegu að sannleikanum. Þannig er biblían í hnotskurn talandi um Guð, sem varaði mennina við að skapa ekki einhverja guði, heldur líta á skaparann og leita til hans. En gerðu mennirnir það á þessum tíma sem þessir boðberar boðuðu Guð? Nei því miður, því þetta er það sem saga biblíunnar talar um, að mennirnir urðu óhlýðnir Guðs orðum og fóru sínar eigin leiðir og fóru að tilbiðja sína eigin guði, sem nú á dögum er yfir tugþúsundir guðir sem mannkynið þekkir ekki og veit ekkert um, hver er hvað, og hvort þessi svokallaði guðir er í raun og veru Guð sjálfur. Þannig þegar maðurinn í dag reynir að gera tilraun til að útskíra guð, þá leggst stórt spurningarmerki, hvaða Guð. Af hverju? Jú, þegar þeir reyna að útskíra guð, reyna þeir að gera það án Guðs, með kenningum, án staðreynda. Þannig nú til dags eru mennirnir að reyna að leita að guði, enn hverjum?

Þannig hver er guð í raun og veru? Er enn í dag spurt og lítil sem enginn svör fást þegar maðurinn vill ekki leita til Guðs og Hans svara hver Hann í raun og veru er. Þannig er guð til? Já fyrir þeim sem trúa, nei fyrir þeim sem vilja ekki trúa. Þar liggur vandinn, enginn veit í raun og veru hver guð er, þannig þegar einhver mótmælir Guði, þá er spurt; fyrir hverjum guði eru þeir að mótmæla? Eru þeir að mótmæla þeim guði sem villikenningar menn hafa kennt, eða, eru þeir að mótmæla þeim guði sem þeir þekkja? Því ef einhver þekkir einhvern, af hverju þá að mótmæla þeirri persónu sem þeir segjast þekkja?

Þetta er ástæðan fyrir því að vantrú er til staðar, menn „þekktu Guð, en hafa samt ekki vegsamað hann eins og Guð“. Því einsog vitnað er í ritningunum „Með munninum steypir hinn guðlausi náunga sínum í glötun, en hinir réttlátu frelsast fyrir þekkingu. Orðsk 11:9“ og „Haf gát á sjálfum þér og fræðslunni. Ver stöðugur við þetta. Þegar þú gjörir það, muntu bæði gjöra sjálfan þig hólpinn og áheyrendur þína. 1 Tím 4:16“. Því eina leiðin til að tala um Guð, er jú, að þekkja hver Hann er, enn þar sem heimurinn hefur svo marga guði, þá þarf maður að vita hvor er hvað, áður enn maður leggur fordóma á eitthvað sem maður þekkir ekkert. Því þegar maður hefur þekkingu, þá þarf maður ekki að mótmæla, því maður þekkir þann sem maður er að tala um. Þannig lærum þekkingu, áður enn við dæmum. Því þannig lærðu þeir í gamla testamentinu og nýja testamentinu að kynnast Guði og halda Hans vegu, með skinsemi, visku og þekkingu; enn aðallega með virðingu.

 

Kær einlægis kveðja,
Magnús Ragnar (Maggi Raggi).